Green Velo

Bobrza w czasach największego rozkwitu przemysłowego znajdowała się w dobrach biskupów krakowskich. Na początku XVII w. biskup Piotr Tylicki sprowadził z Bergamo rodzinę włoskich hutników powierzając im rozbudowę istniejących kuźnic. W latach 1610 -1613 Wawrzyniec i Jan Cacciowie budują pierwszy na ziemiach polskich wielki piec hutniczy oraz 3 fryszerki. Bobrza była w tym czasie ośrodkiem większego kompleksu 7 kuźnic, w których produkowano działa, kule, szable i kotły.

Dzięki nowej technologii włoskich hutników uzyskiwano żelazo nie jak dotychczas w formie gąbczastego kowalnego kęsa z dymarek, lecz jako płynną masę. Wielki piec uległ zniszczeniu w latach pięćdziesiątych XVII w. Do dziś z tego obiektu zachowała się grobla spiętrzająca wodę i resztki żużla, znajdujące się ok. 1 km na południe od pozostałości XIX w. założenia wielkopiecowego.

Opracowany w I ćwierci XIX w. projekt nowego zakładu przewidywał budowę pięciu wielkich pieców usytuowanych u stóp wysokiej skarpy, z której miał dokonywać się ich zasyp. Do momentu gdy pracę przerwał wybuch powstania listopadowego wzniesiono potężne mury oporowe dla terenu fabrycznego, gdzie stanęły 2 składy na rudę, 4 węgielnice, 3 piece do prażenia rudy, osiedle fabryczne oraz układ wodny, doprowadzający wodę poruszającą urządzenia.

Dziś możemy podziwiać pozostałości imponującego muru oporowego dł. 500 m, szer. u podstawy 5 m, a w koronie 3,5m. Przy płd.-zach. Narożniku osiąga on 17m wysokości. Ponadto zachowała się część zespołu osiedla przyfabrycznego – w tym dom zawiadowcy zakładów i zabudowania gospodarcze. Budynki i stajnie są zamieszkiwane i użytkowane – są własnością prywatną.

U stóp południowo-zachodniego narożnika muru oporowego, na prawym brzegu dawnego kanału fabrycznego, wzniesiono w końcu XIX wieku młyn wodny zbożowy, który pracował do pożaru w 1933. Obecny – w miejscu spalonego – pracował jeszcze na przełomie lat 50-60-tych.