
Klasztor i kościół p.w. św. Karola Boromeusza na Karczówce
Zabytki sakralne
Karczówka to malownicze wzgórze położone na Zachodzie Kielc na wysokości 319 m. n.p.m. Na szczycie wzniesienia znajduje się przepiękny pobernardyński klasztor z XVII wieku i rezerwat przyrody. Rezerwat krajobrazowy został utworzony w roku 1953 na pow. 26,62 ha. Karczówką nazywa się wysoka, skalista, drzewami po większej części iglastymi pokryta góra, leżąca ok. 4 kilometrów na zachód od centrum od Kielc. Jest ona jedynym wśród kieleckich rezerwatów, rezerwatem krajobrazowym. Trzeba jednak zauważyć że obszar zajmowany przez Karczówkę i okoliczne wzniesienia zapisuje się jednocześnie w sposób znaczący w historii eksploatacji kruszców.
Sam kościół wzniesiony został przez biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego. W czasie wielkiej morowej zarazy, biskup Szyszkowski, ślubował dom Boży wystawić, jeśli Kielce od niej ochronione zostaną. Realizując swoje przyrzeczenie wybudował w 1624r. kościół na Karczówce. W dniu 4 listopada 1628 przeprowadzono tu uroczyście z kolegiaty kieleckiej, relikwie Św. Karola Boromeusza, patrona przeciwko morowej zarazie, którego to świętego, biskup był przyjacielem za życia a po jego śmierci, kości święte przywiózł z Mediolanu. Nazwał również górę, Górą św. Karola, lecz nazwa ta nie przyjęła się.
Z czasem powiększono świątynie, przerabiając mieszkanie plebana na klasztor, wykonano mur okalający , a w roku 1630 osadzono tu bernardynów. Zarówno sama Karczówka jak i przyległe wzniesienia- Grabina, Dalnia, Stokowa, Brusznia i Marmurek były miejscem ożywionej penetracji górniczej. Przeprowadzona inwentaryzacja historycznych wyrobisk, określiła ich liczbę na ponad 3.000. W roku 1646 mieszkaniec opodal położonego Malikowa, Hilary Mala wydobył z pobliskiej góry Machnowicy, ogromne bryły czystej rudy ołowianej.
Z jednej z nich wykuto posąg św. Barbary i umieszczono go w kościele na Karczówce w bocznym ołtarzu z prawej strony, licząc od drzwi wejściowych. W roku 1871 w miejscu gdzie był zgłębiony szyb, z którego wydobyto bryły ołowiu, postawiono pomnik z kamieni z krzyżem i płytą marmurową, na której umieszczono napisy: „Z szybu, w tym punkcie zgłębionego, wydobyto w d. 7 grudnia 1646 r. trzy bryły kruszcu ołowianego, z których wyrobiono figury: P. Maryi, św. Barbary i św. Antoniego, umieszczone w kościołach: w Kielcach, na Karczówce i w Borkowicach”. W okresie I Wojny Światowej pomnik wraz z płytą marmurową uległ zniszczeniu.
W roku 1901 przy powiększaniu kościoła, posąg św. Barbary przeniesiony został do osobnej kaplicy w dawnej dzwonnicy, gdzie znajduje się do dziś. Rejon Karczówki wraz z przyległymi wzniesieniami, był obok góry Moczydło, miejscem wydobycia dużej ilości siarczku ołowiu – galeny. Jako ciekawostkę należy przypomnieć że zawierała ona domieszki srebra które z powodzeniem odzyskiwano. Zbudowane z dewońskich wapieni wzniesienie jest jednym z ogniw Pasma Kadzielniańskiego. Karczówka stanowi od dawna ulubiony cel przechadzek mieszkańców Kielc i turystycznych wycieczek. Do rezerwatu prowadzi dogodny dojazd ulicami Karczówkowską, Poklasztorną lub Św. Barbary.
Turyści i pielgrzmy mogą na Karczówce skorzystać z komfortowych miejsc noclegowych. Pallotyni udostępniają też wieżę kościelną, z której roztacza się imponująca panorama Kielc i Gór Świętokrzyskich.