Sielpia Wielka – zalew oraz Muzeum Zagłębia Staropolskiego
Zabytki techniki
Znajdujące się w Sielpi Muzeum Zagłębia Staropolskiego stanowi unikatowy w skali europejskiej, zabytek techniki. Mieści się ono w halach dawnej walcowni i pudlingarni z pierwszej połowy XIX w., która została zbudowana w ramach programu uprzemysłowienia ziem polskich zainicjowanego po 1815 r. przez Stanisława Staszica.
Zakład korzystał z energii wodnej dzięki stworzeniu zalewu na pobliskiej rzece Czarnej. Zakład funkcjonował do 1921 r., kiedy to produkcja w nim stała się niekonkurencyjna w stosunku do produkcji np. w Zagłębiu Dąbrowskim. W 1934 r. zakład stał się pierwszym w kraju zabytkiem techniki i przemysłu wpisanym do rejestru zabytków. Zabytkowa fabryka posiadała prawie kompletne wyposażenie produkcyjne z pierwszej połowy XIX wieku, m. in. układ walcarek, pionierską, prototypową turbinę skonstruowaną przez Filipa Gerarda a także dwa wielkie rozmiarami koła wodne (jedno z nich ocalało) i dziś jako największe w Polsce koło wodne, o średnicy 9 m, służące w dawnej fabryce jako urządzenie napędowe dla walcarek, uruchamiane jest w sezonie letnim i wczesnojesiennym! Zakład został udostępniony zwiedzającym, a równocześnie zaczęto gromadzić plany, rysunki i dokumenty związane z rozwojem przemysłu w Zagłębiu Staropolskim w XIX stuleciu.
Okres II wojny światowej był dla zabytkowego zakładu tragiczny. Okupant potraktował jego wyposażenie jako źródło złomu, niszcząc prawie wszystkie urządzenia za wyjątkiem jednego koła wodnego. Zakład stał się ruiną. Dopiero w 1956 r., Muzeum Techniki, powróciło do roztoczenia opieki nad zrujnowanym, niestety, zabytkiem. Rozpoczęła się odbudowa i w 1962 r. placówka, jako oddział Muzeum Techniki, otrzymała nazwę Muzeum Zagłębia Staropolskiego. Rozpoczęto gromadzenie zabytkowych maszyn i mechanizmów pochodzących przede wszystkim z zakładów przemysłowych Ziemi Kieleckiej, m. in. zostały tam zabezpieczone - pochodzące z pierwszych dziesięcioleci XIX wieku obrabiarki z Fabryki Machin w Białogonie pod Kielcami (rzadkość w skali europejskiej). Powstała również kolekcja żeliwnych odlewów artystycznych i użytkowych.
Zarząd Obiektami Sportowymi i Rekreacyjnymi
ul. kpt. Stoińskiego 3, 26-200 Końskie
tel. +48 41 372 41 01
www.zosir.pl
e-mail: zosir.konskie@gmail.com
Centrum Informacji Turystycznej
ul. Partyzantów 1
26-200 Końskie
tel. 41 372 90 88
www.konskie.travel
e-mail: informacja@konskie.travel
Sezonowy Punkt Informacji Turystycznej
Sielpia (dawny budynek Kina Letniego)
ul. Spacerowa, przy molo
Czynne tylko w sezonie lipiec - sierpień w soboty i niedziele w godz. 9.00–14.00